مهندسي فرهنگي نظام اقتصادي

گلستان کتابی است ارجمند و از حیث انشاء روشن و بی مانند که در کنار قرآن کریم از رایج ترین کتاب های درسی ممالک اسلامی در زمان خود و قرن های پس از خود شد.

گلستان و سعدی:"ذکر جمیل سعدی" که "در افواه عوام افتاده است و حدیث سخنش در بسیط زمین منتشر گشته و قصب الجیب حدیثش را چون شکر می خورند و رقعه ی منشآتش را چون کاغذ زر می برند "آنگاه که "راه صواب گزید و رای اولوالالباب پسندید" و "ذوالفقار زبان از نیام کام  در کشید"" برای نزهت ناظران و فسحت حاظران "گلستانی شد که" باد خزان را بر ورق آن دست تطاول نباشد و گردش زمان عیش ربیع آن را به طیش خریف مبدل نکند".

   به چه کار آیدت ز گل طبقی                    از گلستان من ببر ورقی

     گل همین پنج روز و شش باشد            وین گلستان همیشه خوش باشد.

گلستان،شاهکار سعدی: گلستان را شاهکار سعدی نامیده اند و گفته اند سال 656سر فصل جدیدی در تاریخ ادبی ایران می باشد.نگارش گلستان حادثه ای است که دو نظیر بیشتر ندارد:شاهنامه و مثنوی معنوی. گلستان راجع به تمام محرکات نفسانی بشری بحث می کند. وسعت دامنه معقولات آن بقدری است که از پست ترین اغراض و هواهای نفسانی انسان  گفتگو می کند تا عالیترین صفات کیفیات روحی او.

گلستان و اذهان عمومی:در اذهان عمومی گلستان کتابی است سراسر پند و موعظه و مشحون از حکمت و نشان دادن راه و رسم زندگی.کتابی که قرن ها مردم آن را مهذب اخلاق دانسته اند و پس از قرآن نخستین کتاب درسی نوآموزان بوده است.چندانکه گفتار و رفتار مردم با عبارات و ابیات گلستان آمیخته گشته و بسیاری از آنهابه عنوان اصول اخلاقی و رفتاری مردم به صورت قواعدی منطقی درآمده که نیازی به هیچ گونه استدلالی ندارند

در باب هشتم گلستان به جملاتی بر می خوریم که غالبا کلمات قصارند و بسیاری از آنها به صورت ضرب المثل شده اند.

گلستان و خارجیان:امرسون نویسنده و متفکر معروف آمریکایی قرن نوزدهم می گوید سعدی زبان همه ملل و اقوام عالم سخن گفته و گفته های او مانند هومر و شکسپیر و سروانت و مونتینتی همیشه تازگی دارد.

امرسون گلستان را یکی از اناجیل و کتب مقدسه دیانتی جهان می داند و معتقد است که دستورهای اخلاقی او قوانین عمومی و بین المللی است.

یکی از مترجمین انگلیسی گلستان میگوید مولف  گلستان با سیر آفاق و انفس بسیاری که در جهان کرده است اساسا می خواهد دستوری عملی برای دشواریهای بیشماری که انسان در زندگانی با آن مواجه است بیاموزد

گلستان و تاثیر گذاری آن :

           سر می نهند پیش خطت عارفان فارس       بیتی مگر ز گفته سعدی نوشته ای

گلستان در طی قرون متمادی کتاب درسی و قرایتی کلیه مدارس اسلامی بوده و وقتی انگلیسها به هندوستان دست یافتند مامورین آنها بهترین طریقی را که برای دستیابی به روحیات و کیفیت افکار و بینش هندیان مسلمان پیدا کردند مطالعه گلستان بود.

داستانی که سعدی درباره ی صبر و قناعت آورده است چنان در افکار مردم قرن 18موثر افتاده بود که بی گمان آن را از آیات و تاویلات آسمانی می پنداشتند و به زحمت باور می کردند که این افکار حکیمانه زاده یک اندیشمند ایرانی است واز زبان فارسی به لاتین ترجمه شده است.

با این توصیفات تاثیر آن بر مردم ایران بسیار واضح است.کسانی که سعدی برای آن ها نوشته به زبان آن ها نوشته و ایشان زیبایی های ادبی آن را درک می کنند.

گلستان و منتقدان: نقد محتوایی و نگارشی از بیشترین موارد نقد گلستان است.بسیاری بر سعدی خرده گرفته اند که فلان مطلب را که نگارده مخالف اخلاق حسنه است و گاه قلم عتاب فرسوده که با دیگر جای گلستان و یا بوستان تناقض دارد و...

در اینجا چون موضوع بحث ما نیست کار را به خود شیخ واگذار می کنیم که گوید:"غالب گفتار سعدی طرب انگیزست و طیبت آمیز و کوته نظران را بدین علت زبان طعن دراز گردد که مغز دماغ بیهوده بردن و دود چراغ بی فایده خوردن کار خردمندان نیست و لیکن بر رای روشن صاحبدلان که روی سخن در ایشان است پوشیده نماند که در موعظه های شافی را در سلک عبارت کشیده است و داروی تلخ نصیحت را به شهد ظرافت بر آمیخته تا طبع ملول ایشان از دولت قبول محروم نماند و الحمد لله رب العالمین و صلواته علی خیر خلقه محمد و آله اجمعین".

پس از سخن درباره سعدی و گلستان اکنون سعی داریم تا با تخصصی کردن نگاه خود به این کتاب ارزشمند نظر جناب شیخ را در مورد مباحث اقتصادی جویا شویم.